Gospodarka hormonalna kobiety, która nie jest w ciąży, ma swoje stałe normy i polega na określonych, wzajemnie sprężonych i cyklicznych zmianach stężeń poszczególnych hormonów. Za regulację procesów fizjologicznych w skali dni (cykl miesięczny) i dnia (cykl dobowy) odpowiada prawidłowy rytm zmian. Rytm ten jest w określonym zakresie wrażliwy na czynniki zewnętrzne i bodźce wewnętrzne . Potencjalne, i często groźne, stany patologiczne spowodowane niestabilną równowagą hormonalną rozwijają się nieodczuwalnie. Wykrycie takich zaburzeń pomaga w wyjaśnieniu przyczyn dolegliwości, które pozornie są odległe od systemu hormonalnego, jak na przykład problemy dermatologiczne czy wahania nastrojów. Przydatne jest to również w określeniu przyczyn zaburzeń miesiączki, problemów z zajściem w ciążę czy problemów z nadmiernym owłosieniem. Znajomość statusu gospodarki hormonalnej pozwala na określenie przyczyn poszczególnych dolegliwości, a także wzbogaca i ukierunkowuje wywiad lekarski. Hormony takich jak FSH, LH, E2 należy wykonywać w 1-3 dniu cyklu, rano. Pozostałe hormony można badać w dowolnym dniu cyklu, gdyż nie ma on wpływu na ich poziom. Najważniejszym jest, aby poziom hormonów badać rano, ponieważ mato związek z dobowym rytmem wydzielania hormonów przez przysadkę mózgową. Poziom stężenia prolaktyny, TSH i testosteronu zmienia się zależnie od jego dobowego rytmu. Należy również unikać wysiłku oraz stresu ze względu na poziom stężenia prolaktyny wywołany czynnikami zewnętrznymi. FSH- hormon wytwarzany w przysadce mózgowej. Inaczej zwany hormonem folikulotropowym. Ma bardzo ważne znaczenie w przypadku starania się o dziecko, ze względu na stymulację owulacji. FSH jest peptydowym hormonem, który pobudza dojrzewanie jajników i wspomaga produkcję estrogenów. Jednym z objawów nieprawidłowego poziomu FSH jest zatrzymywanie się wody w organizmie, co spowodowane może być nadchodzącą miesiączką,a le również restrykcyjną dietą, nadmiarem alkoholu, ciążą, małą aktywnością fizyczną lub niektórymi przyjmowanymi lekami. Innymi objawami nieprawidłowego poziomu hormonu folikulotropowego mogą być zaburzenia nastroju, nadwaga, stany depresyjne. Do lepszej interpretacji wyników stosuje się poziom stężenia E2, testosteronu oraz LH. LH- hormon wytwarzany w przysadce mózgowej, inaczej zwany hormonem luteinizującym. Stymuluje pracę jajników do wytwarzania E2, stymuluje owulację oraz pobudza syntezę progesteronu. Nieprawidłowy poziom hormonu LH może objawiać się zespołem policystycznych jajników, niewydolnością jajników, może również prowadzić do zaburzeń płodności, nieregularnej miesiączki, przybierania na wadze, trądziku czy zarostu na twarzy. Stężenie LH jest najwyższe w okresie okołoowulacyjnym, natomiast u kobiet po przejściu menopauzy odnotowuje się jego znaczny wzrost. Badania wskazują na związek pomiędzy niskim stężeniem LH i niedoczynnością tarczycy. PRL-hormon laktotropowy, peptydowy, wytwarzany głównie przez przysadkę mózgową. Inaczej zwany prolaktyną. Jego rolą jest regulacja funkcji gruczołów rozrodczych i podtrzymywanie laktacji. W przypadku nieprawidłowego poziomu prolaktyny mogą pojawić się zaburzenia, takie jak cykle bezowulacyjne, mlekotok czy utrzymujące się napięcie psychiczne. Stres czy przeciążenie pracą fizyczną lub umysłową może spowodować nadmierne stężenie PRL. Jest to również skutek uboczny zażywania antydepresantów, leków na nadciśnienie lub leków zobojętniających. E2, czyli estradiol, czyli sterydowy hormon płciowy, bardzo ważny w diagnostyce wielu poważnych chorób żeńskich narządów płciowych. Odpowiada również za samopoczucie i libido u kobiet. W przypadku nieprawidłowego stężenia E2 mogą pojawić się zaburzenia miesiączkowania, zatrzymywanie się wody w organizmie, zaburzenia funkcji skóry (funkcja ochronna, termoregulacyjna itd.), zaburzenia struktury kości, a nawet zaburzenia umysłowe, takie jak depresja czy stany lękowe. Testosteron, jest głównym androgenem, steroidowy hormon płciowy, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Testosteron żeński jest produkowany przez jajniki, korę nadnerczy, ale powstaje również w wyniku konwersji z androstendionu. W przypadku podwyższonego stężenia testosteronu mogą pojawić się zaburzenia takie jak nieprawidłowy cykl miesiączkowania, trądzik, nadmierne owłosienie czy otyłość w przypadku odporności na insulinę. SHBG, czyli białko produkowane w wątrobie, u kobiet odpowiedzialne za transport oraz syntezę hormonów płciowych, czyli estrogenów. W przypadku zaburzeń miesiączkowania, niepłodności czy trądziku ocena stężenia SHBG jest pomocna w interpretacji pomiarów testosteronu. SHBG to bardzo ważny wskaźnik w przypadku określania wszelkich zaburzeń hormonalnych. Pod wpływem androgenów stężenie SHBG rośnie, natomiast spada pod wpływem estrogenów (antykoncepcja ustna). Warto badać poziom SHBG ze względu na kontrolę gospodarki hormonalnej, która wpływa na zaburzenia miesiączkowania, ale także na niepłodność czy trądzik. DHEA-S- siarczan dehydroepiandrosteronu, jego produkcja kontrolowana jest przez hormon andrenokortykotropowy (ACTH) oraz prolaktynę. Tak jak w przypadku pozostałych hormonów, jego nieprawidłowe stężenie wpływa na zaburzenia miesiączkowania, niepłodność nadmierne owłosienie czy zmniejszenie gruczołów sutkowych. Może również spowodować nadmierną potliwość, świąd skóry, trądzik, przetłuszczanie się skóry i włosów oraz zaburzenia proporcji frakcji cholesterolu. TSH- hormon tyreotropowy, tyreotropina. Hormon przysadki mózgowej stymulujący wydzielanie hormonów, takich jak tyrosyna T4 i trójjodotyronina T3.Znajomość jego poziomu pomaga w ustaleniu zaburzeń pracy tarczycy. Kiedy wyniki badania TSH okażą się nieprawidłowe ocenia się kolejne parametry m.in. fT4. Nadczynność tarczycy objawia się zaburzeniami miesiączkowania, nadpobudliwością, kołataniem serca, utratą masy ciała czy nadmierną potliwością, natomiast niedoczynność tarczycy objawia się zaburzeniami miesiączkowania, zmęczeniem, a także depresją.